تبدیل بیمه اجباری به اختیاری

بیمه اجباری و اختیاری چیست؟ شرایط تبدیل بیمه اجباری به اختیاری چیست؟ برای انجام این کار چه مدارکی مورد نیاز است؟ این مطلب را تا انتها بخوانید تا جواب پرسش‌هایتان را در این زمینه پیدا کنید.

ممکن است شما تا همین چند وقت پیش جزو بیمه‌شدگان تامین اجتماعی بوده و حالا به هر دلیلی، شغل‌تان را از دست داده باشید. در این صورت دیگر تحت پوشش بیمه اجباری تامین اجتماعی قرار نداشته و نمی‌توانید از تسهیلات بیمه استفاده کنید. با این حال خصوصا به دلیل اهمیت بیمه‌های درمانی در کاهش هزینه‌های پزشکی، سازمان تامین اجتماعی قوانینی را برای تبدیل بیمه اجباری به اختیاری پیش‌بینی کرده است. بنابراین، اگر حداقل ۳۰ روز سابقه پرداخت حق بیمه داشته و در حال حاضر به هر دلیلی، بیمه اجباریتان قطع شده می‌توانید بیمه اجباری خود را به اختیاری تبدیل کنید. برای انجام این کار کافی است به سامانه تامین اجتماعی به آدرس eservices.tamin.ir مراجعه کرده و قرارداد بیمه اختیاری را منعقد کنید. به این ترتیب، پس از اخراج شدن از کار یا استعفا هم می‌توانید از مزایای بیمه‌های اختیاری و تعهدات شرکت بیمه تکمیلی بهره‌مند شوید. در ادامه، برایتان می‌گوییم که شرایط تبدیل بیمه اجباری به اختیاری چیست؟ و مدارک مورد نیاز برای تبدیل بیمه اجباری به اختیاری کدام است؟

بیمه اجباری و اختیاری چیست؟

پیش از آشنایی با شرایط تبدیل بیمه اجباری به اختیاری خوب است تعریف این بیمه‌ها را مرور کنید. بیمه تامین اجتماعی در حالت کلی به دو دسته اجباری و خویش فرما تقسیم‌بندی می‌شود. بیمه خویش فرما هم به خودی خود دارای دو زیرمجموعه به نام‌های بیمه خویش فرمای اختیاری و بیمه خویش فرمای حرف و مشاغل آزاد است.

به موجب قوانین کار، همه کارفرمایان باید کارمندان، کارگران و حقوق‌بگیرانی را که در کارگاه‌ها، سازمان‌ها، نهادها و شرکت‌های گوناگون فعالیت می‌کنند تحت پوشش بیمه اجباری تامین اجتماعی قرار دهند. در غیر این صورت، با تبعات قانونی روبه‌رو شده و جریمه خواهند شد. به این ترتیب در ازای پرداخت ۳۰ درصد از پایه حقوق، همه کارگران و کارمندان می‌توانند از تسهیلات بیمه بهره‌مند شوند. البته، پرداخت ۲۳ درصد از این مبلغ برعهده کارفرما و ۷ درصد باقی برعهده بیمه‌شده خواهد بود.

از سوی دیگر، بیمه اختیاری تامین اجتماعی یکی از زیرمجموعه‌های بیمه خویش فرماست. همان‌طور که از نام‌اش پیداست، این نوع بیمه کاملا اختیاری بوده و از نظر قانونی هیچ اجباری برای انتخاب آن وجود ندارد. با این حال، افرادی که به هر دلیلی تحت پوشش بیمه اجباری قرار ندارند با انعقاد قرارداد بیمه اختیاری می‌توانند از مزایای آن بهره‌مند شوند.

شرایط تبدیل بیمه اجباری به اختیاری

شرایط تبدیل بیمه اجباری به اختیاری از این قرار است:

• لازم است تحت پوشش بیمه‌های اجباری قرار نداشته و عضو هیچ یک از صندوق‌های بیمه نباشید.
• لازم است حداقل ۳۰ روز سابقه پرداخت حق بیمه اجباری را داشته باشید. اگر این شرط را ندارید می‌توانید بیمه خویش فرمای حرف و مشاغل آزاد را انتخاب کنید.
• باید مدارک مورد نیاز را تکمیل کنید و توان مالی کافی برای پرداخت حق بیمه اختیاری را داشته باشید.
• بدون در نظر گرفتن جنسیت، لازم است حداکثر ۵۰ سال سن داشته باشید.

نکته:

اگر برای ۱۰ سال یا بیش‌تر سابقه پرداخت حق بیمه اجباری را داشته باشید از شرایط سنی دریافت بیمه اختیاری معاف می‌شوید. به این ترتیب، حتی اگر سن‌تان بیش‌تر از ۵۰ سال باشد هم با پرداخت معادل مازاد سقف سنی تعیین شده می‌توانید از مزایای بیمه اختیاری بهره‌مند شوید.

مدارک لازم برای تبدیل بیمه اجباری به اختیاری

تا این‌جا ضمن تعریف بیمه اجباری و اختیاری برایتان از شرایط تبدیل بیمه اجباری به اختیاری گفتیم. حالا، وقت آن است که با مدارک لازم برای تبدیل بیمه اجباری به اختیاری آشنا شوید. مدارک مورد نیاز برای انجام این کار عبارتند از:

• مدارک شناسایی مانند اصل شناسنامه و کارت ملی
• اسکن عکس پرسنلی
• تکمیل فرم بیمه اختیاری در سامانه تامین اجتماعی به آدرس eservices.tamin.ir
• مدارک مبتنی بر سابقه پرداخت حداقل یک ماه حق بیمه اجباری

نحوه تبدیل و تغییر قرارداد بیمه تامین اجتماعی اجباری به اختیاری

نحوه تبدیل و تغییر قرارداد بیمه تامین اجتماعی اجباری به اختیاری از این قرار است:

• وارد سامانه تامین اجتماعی به آدرس eservices.tamin.ir شوید.
• روی گزینه «ورود به سامانه» کلیک کنید.
• اگر در سامانه تامین اجتماعی حساب کاربری ندارید لازم است گزینه «ثبت نام» را انتخاب کرده و برای خودتان حساب کاربری ایجاد کنید.
• رمز عبور و نام کاربری خود را وارد کنید.
• در نوار بالای صفحه، گزینه «بیمه‌شدگان» را انتخاب کنید.
• حالا منویی را می‌بینید که گزینه «بیمه‌شدگان خاص / بیمه فراگیر خانواده ایرانی» را شامل می‌شود. این گزینه را انتخاب کنید.
• در این مرحله، لازم است روی گزینه «انعقاد قرارداد بیمه اختیاری» کلیک کنید.
• سپس، گزینه «مشاهده ضوابط و مقررات» را انتخاب کنید.
• حالا با کلیک کردن بر روی دکمه «موافقم» موافقت خود را با قوانین سامانه تامین اجتماعی اعلام کنید.
• در صورت نداشتن شماره بیمه لازم است روی دکمه «نام نویسی» کلیک کنید.
• در این مرحله، لازم است اطلاعات مورد نیاز مانند شعبه بیمه، شماره سریال پشت کارت ملی و موارد دیگر را در کادرهای مربوطه وارد کنید.
• عکس پرسنلی خود را بارگذاری کنید.
• نوع بیمه اختیاری مورد نظرتان را انتخاب کنید.
• اطلاعات وارد شده را بررسی کرده و پس از اطمینان از درستی آن‌ها گزینه «اطلاعات صحیح است» را انتخاب کنید.
• در این مرحله، لازم است مشخص کنید که قرارداد بیمه اختیاری را برای خودتان منعقد می‌کنید یا به نمایندگی از فرد دیگری و به‌عنوان قیم قانونی او این کار را انجام می‌دهید.
• شعبه تامین اجتماعی مورد نظرتان را انتخاب کنید.
• روی گزینه «انعقاد قرارداد» کلیک کنید.
• گزینه «مشاهده یا ویرایش قرارداد» را انتخاب کنید و متن قرارداد را با دقت بخوانید تا از درستی همه موارد اطمینان یابید.
• گزینه «پرداخت حق بیمه» را انتخاب کنید.
• حالا باید تعداد ماه‌هایی را مشخص کنید که مبلغ حق بیمه آن‌ها را پرداخت خواهید کرد.
• سپس، روی گزینه «پرداخت حق بیمه» کلیک کنید.
• در این مرحله، به درگاه پرداخت هدایت می‌شوید.
• پس از پرداخت مبلغ حق بیمه، فرآیند انعقاد قرارداد بیمه اختیاری شما نهایی شده و کد انعقاد قرارداد به‌صورت پیامک به شماره تلفن همراه شما ارسال خواهد شد.

هزینه تبدیل بیمه اجباری به اختیاری

نرخ بیمه اختیاری تامین اجتماعی معادل ۲۷ درصد پایه حقوق کارگران در هر سال است. بنابراین با توجه به تغییر سالیانه پایه حقوق، نمی‌توان رقم مشخصی را برای تبدیل بیمه اجباری به اختیاری عنوان کرد. درواقع، سازمان تامین اجتماعی در ابتدای هر سال نرخ حق بیمه اختیاری خویش فرما را تعیین کرده و طی بخشنامه‌ای اعلام می‌کند. پس، نتیجه می‌گیریم قیمت حق بیمه اختیاری تامین اجتماعی بسته به تاریخ و سال انعقاد قرارداد متفاوت خواهد بود.

حقوق بازنشستگی بیمه اجباری بیشتر است یا اختیاری؟

مبلغ حقوق بازنشستگی به عوامل گوناگونی مانند تاریخ بازنشستگی، میزان حقوق دریافتی در آخرین سال‌های فعالیت و تعداد سال‌های کارکرد بستگی دارد. بنابراین، با توجه به وجود متغیرهای مختلف نمی‌توان میزان حقوق بازنشستگی بیمه‌های اجباری و اختیاری را به‌دقت با یکدیگر مقایسه کرد. با این حال، با در نظر گرفتن آن‌که حق بیمه اختیاری برخلاف حق بیمه اجباری سقف مشخصی دارد می‌توان حدس زد حقوق بازنشستگی بیمه اجباری احتمالا بیش‌تر از بیمه اختیاری خواهد بود.

بیمه اجباری بهتر است یا بیمه اختیاری؟

حالا که شرایط تبدیل بیمه اجباری به اختیاری را دانستید ممکن است این سوال برایتان مطرح شود که بیمه اجباری بهتر است یا بیمه اختیاری؟ واقعیت این است که هر یک از این بیمه‌ها برای موقعیت‌های خاصی در نظر گرفته شده و هر یک مزایا و معایب ویژه‌ای دارند. بنابراین، پاسخ این پرسش صرفا به معیارها و شرایط منحصر به‌فرد خود شما بستگی دارد. در ادامه، مزایا و معایب این دو بیمه را با یکدیگر مقایسه می‌کنیم:

• همان‌طور که قبلا هم گفتیم، بخش قابل توجهی از حق بیمه اجباری توسط کارفرما پرداخت می‌شود. بنابراین، شما به‌عنوان فرد حقوق‌بگیر تنها درصد کمی از این حق بیمه را می‌پردازید. در مقابل، حق بیمه اختیاری تماما توسط خود شما پرداخت می‌شود.
• در ازای پرداخت بخش عمده حق بیمه اجباری توسط کارفرما، شما باید تعداد ساعات مشخصی از زمان‌تان را در طول هفته در اختیار کارفرما قرار دهید. در حالی‌که، این موضوع درباره بیمه اختیاری صدق نمی‌کند.
• با قرار گرفتن تحت پوشش بیمه اجباری تامین اجتماعی شما می‌توانید از مزایایی مانند مرخصی با حقوق در دوران بارداری و زایمان، بیمه بیکاری و هدیه ازدواج بهره‌مند شوید. اما اگر تحت پوشش بیمه اختیاری قرار داشته باشید از چنین مزایایی برخوردار نخواهید بود.
• با پرداخت نکردن حق بیمه اجباری تامین اجتماعی، کارفرمای شما مشمول جریمه خواهد بود. اما نپرداختن حق بیمه اختیاری هیچ جریمه‌ای را به‌دنبال ندارد و در این صورت، فقط قرارداد شما به حالت تعلیق در می‌آید.
• با قرار گرفتن تحت پوشش هر دو بیمه اجباری و اختیاری تامین اجتماعی شما می‌توانید از مزایای بازنشستگی، خدمات درمانی و کمک هزینه فوت بهره‌مند شوید.

سوالات متداول

تبدیل بیمه اجباری به اختیاری در چه شرایطی امکان‌پذیر است؟

به هر دلیلی، اگر شما شغل‌تان را از دست بدهید، از کارتان اخراج شوید یا استعفا دهید در صورت داشتن حداقل یک ماه سابقه پرداخت حق بیمه می‌توانید بیمه اجباری خود را به اختیاری تبدیل کنید. البته، این به شرطی است که عضو هیچ یک از صندوق‌های بیمه‌ نبوده و تحت پوشش هیچ یک از بیمه‌های اجباری قرار نداشته باشید.

فردی که سابقه پرداخت حق بیمه برای ۱۰ سال یا بیش‌تر را دارد در چه سنی می‌تواند تحت پوشش بیمه اختیاری قرار بگیرد؟

اگر سابقه پرداخت حق بیمه بیش از ۱۰ سال را داشته باشید در هر سنی می‌توانید تحت پوشش بیمه اختیاری تامین اجتماعی قرار بگیرید. به این ترتیب، حتی اگر سن‌تان بیش‌تر از ۵۰ سال باشد هم با پرداخت معادل مازاد سقف سنی تعیین شده می‌توانید از مزایای بیمه اختیاری بهره‌مند شوید.

تعهدات شرکت بیمه تکمیلی در قبال بیمه شدگان اختیاری چیست؟

اگر به‌طور اختیاری بیمه‌های درمان تکمیلی را تهیه کرده باشید از خدماتی مانند مستمری بازنشستگی، هزینه کفن و دفن و بسیاری موارد دیگر بهره‌مند می‌شوید. اما بیمه بیکاری فقط شامل افرادی است که تحت پوشش بیمه اجباری قرار دارند. در مجموع، می‌توان گفت که مزایای قانون کار شامل متقاضیان بیمه اختیاری نمی‌شود.